• Kalendarium wydarzeń
  • Licznik Odwiedzin

    Odwiedzin wszystkich 619226
    Odwiedzin dzisiaj: 119

Pradzieje i historia regionu

NAJSTARSZE ZNALEZISKA


EPOKA KAMIENIA


PALEOLIT (4,5 mln lat temu – IX tys. p.n.e.)
Najstarszym wykopaliskiem z regionu bełchatowskiego jest cios mamuta sprzed około 260 tys. lat, znaleziony na terenie odkrywkowej Kopalni Węgla Brunatnego Bełchatów. Okaz ten ma nacięcia, które zostały uznane za dzieło człowieka. Może to świadczyć o pojawianiu się w tym rejonie paleolitycznych łowców żyjących w czasach zlodowacenia środkowopolskiego. Ze schyłku paleolitu odkryto niewiele znalezisk i są to głównie narzędzia krzemienne.


MEZOLIT (ok. IX tys. p.n.e. – VI tys. p.n.e.)
Z mezolitu znane są pojedyncze znaleziska, tj. wyroby krzemienne. Na ten okres datowane jest obozowisko w Mokraczu (około 5 tys. lat p.n.e.), gdzie znajdowały się pozostałości palenisk, krzemienice, dwa obiekty mieszkalne „w typie namiotów” oraz narzędzia.


NEOLIT (VI tys. p.n.e. – 2300 p.n.e.)
W neolicie ludzie przeszli z koczowniczego trybu życia w osiadły. Zaczęli uprawiać ziemię i hodować zwierzęta. Pojawiły się pierwsze naczynia gliniane. Ze względu na podmokłość terenu i brak urodzajnych gleb, obszar naszego powiatu nie był atrakcyjny dla rolników. W związku z tym nie odkryto większych osad z tego okresu, znane są tylko krótkotrwałe obozowiska, odkryte między innymi w Chabielicach, Grabku, Kucowie i Zabielowie. Obozowiska zamieszkiwała ludność kultury pucharów lejkowatych, ceramiki sznurowej i ceramiki grzebykowo-dołkowej.


EPOKA BRĄZU (2300 p.n.e. – VII w. p.n.e.) I WCZESNA EPOKA ŻELAZA – OKRES HALSZTACKI (VII–IV w. p.n.e.)
W epoce brązu nastąpiły duże zmiany. Rozpowszechniły się przedmioty wykonane z brązu oraz zaczęły powstawać pierwsze organizacje społeczne. Jednak w rejonie Bełchatowa zmiany następowały bardzo powoli. Często trudno tu wyróżnić granice między schyłkiem neolitu a początkiem epoki brązu. Odkryte zostały ślady osadnictwa kultury mierzanowickiej (Piaski), trzcinieckiej i kultury łużyckiej. Pod koniec epoki brązu większość omawianego obszaru zasiedlała kultura łużycka, tworząc krótkotrwałe, niewielkie osady rolnicze. Wówczas w całej Europie rozpowszechnił się ciałopalny obrządek pogrzebowy. Kultura łużycka występowała również na początku epoki żelaza.
Z przełomu epoki brązu i okresu halsztackiego pochodzi cmentarzysko zlokalizowane przy ulicy Czaplineckiej w Bełchatowie (przebadane częściowo w 1964 r.) oraz w Zalesiu. Osady rozpoznano w miejscowościach: Chabielice Kolonia, Czyżów i Piaski. Na okres halsztacki datowane są cmentarzyska w Piaskach i Emilowie oraz osady z pozostałościami obiektów mieszkalnych, gospodarczych, palenisk i pieców zlokalizowanych w Chabielicach, Czyżowie Dębach, Grabku, Młynkach i Piaskach.


EPOKA ŻELAZA – OKRES LATEŃSKI (IV–I w. p.n.e.) I WPŁYWÓW RZYMSKICH (I–IV w. n.e.)
Na przełomie okresu halsztackiego i lateńskiego zaczęła zanikać kultura łużycka. W jej miejsce pojawiła się kultura pomorska i kultura grobów kloszowych, a pod koniec tego okresu również ludność kultury przeworskiej. W rejonie Bełchatowa na niektórych stanowiskach trudno rozdzielić materiały kultury łużyckiej od nowej jednostki – kultury pomorskiej i grobów kloszowych, dlatego przyjmuje się, że ludność tych kultur mogła ulec wymieszaniu. Typowe znaleziska wiązane z kulturą grobów kloszowych i pomorską, czyli groby ciałopalne, sytuowane w skrzyniach z płyt kamiennych lub popielnicach nakrywanych innym naczyniem (kloszem) są nieliczne. Pochodzą z Grabka, Czyżowa Dębów, Kurowa Ochelskiego i Prądzewa. W Grabku została odkryta osada kultury pomorskiej, a w miejscowościach Chabielice i Czyżów — osady wykazujące cechy mieszane „pomorsko-kloszowe”.
Kolejny okres – okres wpływów rzymskich – był dla okolic Bełchatowa zdecydowanie bogatszy, jeśli chodzi o ilość, wielkość i jakość stanowisk archeologicznych. Na naszych terenach pojawiła się ludność kultury przeworskiej, której szczególny rozkwit w tym rejonie nastąpił około III–IV w. n.e. Interesujące znaleziska pochodzą z cmentarzyska w Kucowie (tu między innymi ozdoby, części stroju, narzędzia i broń) oraz z podobnie wyposażonego, lecz większego (ponad 350 grobów) cmentarzyska w Piaskach. W tym czasie funkcjonowały również osady w Chabielicach, Czyżowie, Grabku, Kucowie, Kamieniu i Młynkach. Największą osadę odkryto w Chabielicach. Z ciekawszych obiektów należy tu wymienić piece gospodarcze, garncarskie oraz wapienniki. Z kolei w Grabku istniała najprawdopodobniej osada garncarska. Rozpoznane osady były niewielkimi wioskami z nieregularnie rozmieszczonymi drewnianymi budynkami mieszkalnymi i gospodarczymi tworzącymi zagrody. Na obrzeżach osad znajdowały się tereny produkcyjne. Ludność zajmowała się rolnictwem, wydobyciem gliny, produkcją naczyń toczonych na kole garncarskim, prawdopodobnie również w celach handlowych oraz produkcją wapna. Wiadomo, że utrzymywano kontakty z innymi ośrodkami, o czym świadczą znaleziska monet, na przykład denara Marka Aureliusza z 161 roku.
Około V w. n.e. tereny regionu bełchatowskiego zaczęły się stopniowo wyludniać. Nadszedł okres wędrówek ludów. Kolejne odkrycia przypadają już na okres wczesnego średniowiecza.


ŚREDNIOWIECZE
Obszary obejmujące dzisiejszy powiat bełchatowski były zapóźnione rozwojowo w stosunku do innych części kraju. Być może spowodowane to było ich niedostępnością, o czym decydowało silne zalesienie i podmokły, bagnisty teren. Jeszcze w X–XI w. funkcjonowało w miejscowości Grabek pogańskie, ciałopalne cmentarzysko. W jego centrum odkryto ślady budowli, której funkcję interpretuje się jako świątynię. Ślady osadnictwa wczesnośredniowiecznego stwierdzono również w Kucowie, Mościsku i Wadlewie. Na okres późnego średniowiecza datowane są znaleziska pochodzące z Grocholic (obecnie część miasta Bełchatowa).


NOWOŻYTNOŚĆ
Badaniami archeologicznymi objęto relikty dwóch znajdujących się na terenie powiatu bełchatowskiego dawnych dworów obronnych w Lubcu (gm. Szczerców) i Mikorzycach (gm. Bełchatów). Dwór w Lubcu powstał na początku XVI w. na niewielkiej wyspie i należał do rodu Koniecpolskich. Z kolei dwór w Mikorzycach, należący niegdyś do Poraitów-Mikorskich, funkcjonował w XVII i XVIII w. i był otoczony fosą.

MUZEUM REGIONALNE W BEŁCHATOWIE © 2024
Powered by Quick.Cms | Webmaster by Strony o Sztuce